Turkije: moskeeën

Een moskee heet in het Turks: 'cami' en je spreekt dat uit als: 'djami.'

Als toerist word je in elke moskee vriendelijk ontvangen, meestal ook wel tijdens de gebedstijden, zelfs op vrijdag bij de dienst waar de preek wordt gehouden.
Uiteraard gaan je schoenen uit en meestal moet je ook niet al te zomers gekleed gaan: geen korte broek of een shirt zonder mouwen.

De gebeden zijn in de Arabische taal en de preek is in het Turks.

De imam maakt de preek niet zelf; dat gebeurt in Ankara, op het ministerie van binnenlandse zaken.

 

In Özler staat een moskee van het Ottomaanse model. Dat herken je aan de centrale koepel in het midden: een symbool van eenheid. [Er is geen God, behalve Allah, niet waar?]

Dit model zie je overal in Turkije; gebouwd vanaf 1960, in een soort retro-ontwerp. De buitenmuren zijn van kalksteen, de constructie van beton en de koepel van aluminium.

 

Binnen is de koepel beschilderd in zachte kleuren.

In Konya ligt Rumi Mevlana [1207-1273, westerse telling] begraven, de stichter van de Soefibeweging.

Hij vond Allah door liefde, muziek en dans. Zijn mausoleum werd na zijn dood een bedevaartsoord. De bezoeker gedraagt zich alsof hij in een moskee is, maar al vanaf 1926 is het gebouw een museum. Dat was de truc waarmee Atatürk de invloed van afwijkende stromingen kon inperken.

 

Op diverse plaatsen lees je een gedicht van Rumi:


'Kom, kom weer,

wie je ook bent, kom!
Heiden of vuuraanbidder,
kom!
Kom, ook al heb je je beloften

honderd keer gebroken,
Ons portaal is die van hoop,

kom zoals je bent.'

In Bursa bezoekt iedereen de Groene Moskee [+ 1420]
De keramische tegels, de fontein op de overdekte binnenplaats en de intieme ruimtes om te bidden maken deze moskee tot een bijzondere plaats.
Groepen moslims uit de hele wereld komen er voor een rondleiding.

De Sultan Ahmed Cami in Istanbul wordt voor de toeristen de Blauwe Moskee genoemd, vanwege de tegels in het interieur.

Het is een topattractie in de stad. Als je bij de uitgang je schoenen weer aantrekt, zit er een medewerker van de moskee die een gift vraagt. Alle geld van over de hele wereld is welkom. Geef je 1 $, dan wordt de waarde snel omgerekend en je krijgt een bonnetje met het opschrift: 1,5 YTL

In de Egyptische bazaar in Istanbul, zit tussen de kraampjes een trap verscholen, waarlangs je in de Rüstem Pascha Cami [1561] komt.
De blauwe tegels, waar deze moskee om bekend staat,  zijn hier en daar zeer uitbundig en de reisgids noemt het zelfs een 'warboel.'  De wand met de minbar [preekstoel] maakt indruk.

Aan de kade in Istanbul waar de veerboten vertrekken, staat de Yeni Cami, de Nieuwe Moskee. De bouwgeschiedenis, die meer dan zestig jaar duurde, is een lang verhaal vol invloedrijke vrouwen. [1597 - 1663]
Door de drukte van miljoenen reizigers  is het een bijzondere plek. Wie even naar binnen gaat is plotseling in een andere, stille  wereld.

Een vrouw wast haar handen in het laatste zonlicht.

Net buiten  de route van de toeristen staat in Istanbul de Shezade Cami [Prinsenmoskee] uit 1548. 
De grote sultan Suleyman verloor zijn oudste zoon. Hij gaf architect Sinan de opdracht een moskee bij zijn graf te bouwen.
Het werd de eerste moskee van Sinan en een gedicht in steen voor een jong mens: speels, uitbundig en vol kleur; een plaatje.

In het noorden van Istanbul,  staat buiten de stadsmuren een moskee bij het graf van Eyüp, een handlanger van Mohammed, die sneuvelde bij de eerste poging [al in de 7e eeuw] om Constantinopel te veroveren.
Op de binnenplaats staan twee machtige platanen en binnen is het druk; vanaf de vrouwengalerij is er ruimte voor bezoekers om mee te kijken.

Bijna naast de Grote Bazaar in Istanbul,  staat de Beyazit Cami uit 1506, die indruk maakt met prachtige poorten en een binnenplaats met een mooie fontein. Je ziet er bijna geen toeristen, maar wel mannetjes die je in het Duits aanspreken:

'Alle profeten hadden een baard: Adam, Mozes, David, Jezus, Mohammed en jij ook! Jij bent goed bezig, kerel!'